Θρησκεία και εθνική ταυτότητα
Η θρησκεία είναι ένας παράγοντας που έχει διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας. Τα περισσότερα σύγχρονα έθνη στην Ευρώπη αναπτύχθηκαν από την κατάρρευση ενός ενωμένου Χριστιανισμού κατά τις αρχές του 16ου αιώνα. Πριν από αυτό, οι βασιλιάδες και οι πρίγκιπες πολέμησαν για να δημιουργήσουν έναν βαθμό ανεξαρτησίας ενάντια στους οικουμενικούς ισχυρισμούς της εκκλησίας. Η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση καταλήφθηκε από πολλούς πρίγκιπες και βασιλείς ως μέσο ενίσχυσης της κυριαρχίας τους ενάντια στον παπισμό. Οι καθολικοί μονάρχες προσπάθησαν ταυτόχρονα να ενισχύσουν την πολιτική ανεξαρτησία τους από τον παπισμό. Το «Θείο Δικαίωμα των Βασιλέων», το δικαίωμα στην εξουσία να προέρχεται από τον Θεό και όχι από τον λαό, ήταν ένα δόγμα που απευθύνεται τόσο στους Προτεστάντες όσο και στους Καθολικούς μονάρχες. Στην πραγματικότητα, η προσήλωση στις θρησκευτικές απόψεις του κράτους έγινε δοκιμασία πίστης. Η ατομική συνείδηση μπορεί να έχει ισχυριστεί ως οδηγός για μεμονωμένους Προτεστάντες, αλλά τα Προτεσταντικά κράτη δεν ήταν πιο πρόθυμα να επιτρέψουν την ελευθερία της συνείδησης στην πράξη από την Καθολική εκκλησία και τους Καθολικούς μονάρχες. Σε ολόκληρη την Ευρώπη η θρησκευτική ταυτότητα συνδέθηκε στενά με την εθνική ταυτότητα και ενισχύθηκε από τη δύναμη του κράτους. Αγγλική, Ουαλική και Σκωτσέζικη εθνικότητα συνδέθηκε στενά με συγκεκριμένες μορφές Προτεσταντισμού που αναπτύχθηκαν στις χώρες τους. Η εθνική ταυτότητα της Ολλανδίας και της Σκανδιναβίας συνδέθηκε με διάφορες προτεσταντικές εκκλησίες. Ο καθολικισμός συνδέεται στενά με την εθνική ταυτότητα της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Κροατίας, της Γαλλίας και της Πολωνίας, ενώ η Ρωσική, η Σερβική και η Ελληνική εθνικότητα εξακολουθούν να διαμορφώνονται από τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Η θρησκευτική σχέση συνδέθηκε επίσης με την εθνική ταυτότητα στα «νέα» έθνη που γεννήθηκαν από ευρωπαϊκές αποικιακές αυτοκρατορίες. Έτσι, ο Καθολικισμός είναι η κυρίαρχη μορφή του Χριστιανισμού μεταξύ των εθνών της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, των Φιλιππίνων και του γαλλικού πληθυσμού του Κεμπέκ. Ο προτεσταντισμός έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στη δημιουργία της αμερικανικής ταυτότητας. Ωστόσο, η ανάπτυξη της έννοιας της κυριαρχίας του λαού, που προβλήθηκε αποτελεσματικά από τις αμερικανικές και γαλλικές επαναστάσεις του δέκατου όγδοου αιώνα, ενισχύθηκε από την άνοδο του εθνικισμού, την αγάπη του έθνους, ως το νέου κοσμικού «θεού» για τους ανθρώπους. Στην ασήμαντη σημασία του ανθρώπου ενώπιον του Θεού προστέθηκε τώρα η λατρεία προς το έθνος. Ο εθνικισμός έγινε, για πολλούς, μια μορφή κοσμικής θρησκείας, με τους δικούς της ήρωες, μάρτυρες, λατρείας, θρησκείας και ούτω καθεξής. Ο εικοστός αιώνας ήταν μάρτυρας εθνικιστικών πολέμων συγκρίσιμων με την καταστροφικότατα με τους θρησκευτικούς πολέμους του δέκατου έβδομου αιώνα. Η θρησκεία δεν αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εθνικής ταυτότητας αποκλειστικά στον χριστιανικό κόσμο. Η Ιαπωνία με τον Σιντοϊσμό, η Ινδία με τον Ινδουισμό, το Ισραήλ με τον Ιουδαϊσμό, το Πακιστάν με το Ισλάμ, και πολλά άλλα έθνη ταυτίζονται στενά με τις θρησκείες. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο για τη διαμόρφωση της αίσθησης ότι ανήκουν σε ένα έθνος για πολλούς, πιθανώς τους περισσότερους, λαούς στη γη. Τα σύγχρονα έθνη είναι πολυθρησκευτικά, ακόμα κι αν υπάρχει κυρίαρχη θρησκεία, ή είναι σε μεγάλο βαθμό κοσμικά. Ενώ η θρησκευτική σχέση έχει αντίκτυπο στην εθνικότητα και την ταυτότητα, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι θρησκείες μοιράζονται συνήθως μεταξύ των εθνικών συνόρων. Πράγματι, οι θρησκείες τείνουν να αναπτύσσουν εθνικά χαρακτηριστικά. Ο Πολωνικός Καθολικισμός, για παράδειγμα, είναι διακριτικά Πολωνικός . Ο Ιρλανδικός και ο Ιταλικός Καθολικισμός αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό πτυχές των αντίστοιχων εθνικών πολιτισμών τους. Ωστόσο, η θρησκεία είναι μόνο ένα χαρακτηριστικό, αν και σημαντικό, στη δημιουργία ενός έθνους.