ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Σκοπός του άρθρου είναι η αναλυτική και κριτική παρουσίαση των ρευμάτων που καθόρισαν τον τρόπο ερμηνείας και συγγραφής της ιστορίας, από την εποχή της διαμόρφωσης της σύγχρονης «επαγγελματικής» ιστοριογραφίας στις αρχές του 19ου αι. μέχρι σήμερα, μέχρι δηλαδή τα σύγχρονα ρεύματα που εξακολουθούν να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι ιστορικοί αντιλαμβάνονται το αντικείμενο των ερευνών τους και το επάγγελμά τους. 

Με λίγα λόγια, η ιστοριογραφία είναι η ιστορία της ιστορίας. Αντί να προβάλλονται πραγματικά γεγονότα -Ο Εμφύλιος στην Ελλάδα - σε ιστορική ανάλυση, το θέμα της ιστοριογραφίας είναι η ιστορία της ιστορίας του γεγονότος: ο τρόπος με τον οποίο γράφτηκε, οι ενίοτε αντικρουόμενοι στόχοι που επιδιώκουν αυτοί που το γράφουν με την πάροδο του χρόνου , και τον τρόπο με τον οποίο τέτοιοι παράγοντες διαμορφώνουν την κατανόησή μας για το πραγματικό γεγονός που διακυβεύεται, και για τη φύση της ίδιας της ιστορίας. Οι ερωτήσεις της ιστοριογραφίας περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Ποιος γράφει ιστορία:Με ποια ατζέντα στο μυαλό του;
• Πόσο ακριβής μπορεί να είναι ένας ιστορικός, αναλύοντας παρελθόντα γεγονότα με το πλεονέκτημα του παρόντος;
• Την προοπτική του ιστορικού , που επηρεάζεται αναμφίβολα από το φύλο, την ηλικία, την εθνική και ιδεολογική σχέση κ.λπ., συμβάλλει σε μια «ατζέντα» ακούσια ή συνειδητά;
• Τι γίνεται με τους τύπους των πηγών, τόσο πρωτογενών όσο και δευτερογενών, που ένας ιστορικός επιλέγει να στοιχειοθετήσει το έργο του; Μήπως αυτές οι πηγές συμβάλουν πάρα πολύ στην προαναφερθείσα «ατζέντα»;
• Μήπως η ίδια η επιλογή των πηγών (και, κατ 'επέκταση, η απόφαση αποκλεισμού ορισμένων άλλων πηγών) επηρεάζει το αποτέλεσμα του έργου του ιστορικού με ορισμένους τρόπους;

Η ιστοριογραφία είναι λοιπόν είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό όλων των προϊόντων επιστημονικής αφήγησης που ασχολούνται με την ανθρώπινη ιστορία. Υπάρχουν δύο συστηματικά στοιχεία στην ιστοριογραφία: Η παραγωγή και η αφήγηση. Η ιστοριογραφική-διαδικασία είναι η έρευνα (σε όλα τα στάδια της), στην οποία παράγεται αξιόπιστη και αποδεδειγμένη γνώση. Προφανώς εξαρτάται από τη μεθοδική απόδοση του επαγγελματία που το εκτελεί. Αυτός ο επαγγελματίας εξαρτάται από την πνευματική του κατάρτιση και την πρακτική του κατάρτιση. Η αποτελεσματικότητα της έρευνας συνήθως καταλήγει σε μια αφήγηση (λόγος, κείμενο) στην οποία ένα ιστορικό θέμα περιγράφεται, αναλύεται, κατανοείται, ερμηνεύεται, εξηγείται, υποστηρίζεται και αποδεικνύεται. Αυτή η αφήγηση είναι ιστοριογραφικό-προϊόν. Αναφορά, άρθρο, κεφάλαιο, διατριβή, μονογραφία - αυτοί οι όροι περιγράφουν πολλές κλασικές μορφές αποστολής της ιστοριογραφικής αφήγησης. Με την αυστηρή έννοια, επομένως, η ιστοριογραφία προσδιορίζει εκείνα τα έργα επιστημονικής φύσης που, μέσω εμπειρικής έρευνας πηγών, προτείνουν σε αφηγηματική μορφή μια σημαντική εξήγηση για ένα καθορισμένο σύνολο ανθρώπινων ενεργειών, ορθολογικά θεμελιωμένων, στο παρελθόν.[1]

[1] https://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0104-0602019000200017&script=sci_arttext&tlng=en#B2 ιστορία, ιστοριογραφία και έρευνα στην ιστορική εκπαίδευση EstevãoC. deRezendeMartins * https://orcid.org/0000-0003-1552-6219