"ΕΥΘΥΝΗ"

Η πιο σημαντική ηθική αντίληψη σχετικά με τη μετανάστευση είναι η ευθύνη - στην περίπτωση αυτή, η ευθύνη των κυβερνήσεων. Παρόλο που είναι σαφές ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), οι πολίτες, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και παρόμοια όργανα και ακόμη και ορισμένα άτομα φέρουν κάποια ευθύνη, την κυριότερη ευθύνη φέρουν οι κυβερνήσεις.

Η επιπολαιότητα στην ανάλυση του προβλήματος αποτελεί εμπόδιο για την προσπάθεια επίλυσης του ηθικά και πρακτικά. Η ευθύνη είναι η λέξη-κλειδί: Ολόκληρο το φάσμα των ευθυνών πρέπει να εφαρμοστεί εδώ, από πλευράς του κράτους, τόσο προς τους μετανάστες όσο και προς τους Έλληνες πολίτες. Για να είμαστε δίκαιοι απέναντι στο μεταναστευτικό, είναι απαραίτητο να θέσουμε ερωτήσεις όπως: Πόσοι μετανάστες εισέρχονται; Από που είναι; Ποιοι είναι αυτοί; Ποιες είναι οι προθέσεις τους; Πού θέλουν να ζήσουν; Ποιες είναι οι ρεαλιστικές δυνατότητες κάθε εθνικής πολιτείας για να τους φροντίζει; Πόσο επιβλαβής είναι η παρουσία των μεταναστών στην ευημερία, στην ασφάλεια και στον πολιτισμό της χώρας υποδοχής;

Είναι πολύ σημαντικό για κάθε χώρα να ορίσει ένα όριο στον αριθμό των μεταναστών που μπορεί να δεχτεί και να απορροφήσει. Εάν μια χώρα λαμβάνει υπόψη τις δικές της ανάγκες και καθορίζει ένα όριο, έχει ένα εντελώς διαφορετικό είδος ευθύνης. Στην πραγματικότητα, κάθε χώρα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιβάλει ένα όριο στη μετανάστευση, επειδή η αποδοχή πάρα πολλών μεταναστών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ταυτότητα και τη σταθερότητα του εθνικού κράτους. Το όριο αυτό πρέπει να βασίζεται σε ρεαλιστικές υποθέσεις όπως: Πόσοι άνθρωποι μπορούν να γίνουν δεχτεί για να τους προσφερθεί απασχόληση και στέγαση, καθώς και παράγοντες όπως η θρησκευτική ελευθερία, και οι πολιτισμικές διαφοροποιήσεις που θα θέτουν σε κίνδυνο τον δεδομένο χαρακτήρα του κράτους. Αυτός ο υπολογισμός δεν πρέπει να πραγματοποιείται μόνο με την εξέταση της παρούσας κατάστασης, αλλά και με την μακροπρόθεσμη εξέταση. Αυτό που θα συμβεί σε 20 ή 40 χρόνια από τώρα είναι επίσης ένα ζήτημα που πρέπει να απαντηθεί υπεύθυνα. Σε διαφορετική περίπτωση θα έχουμε μεγάλα προβλήματα όπως αυτά στα νησιά του Αιγαίου. Επίσης κάτι σημαντικό: Χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και ενημέρωση, η κατανόηση του μεταναστευτικού είναι αδύνατη. Ωστόσο, η εκπαίδευση αφορά και τους μετανάστες και τους ντόπιους. Από τη μία πλευρά, οι ντόπιοι πρέπει να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, των μεταναστών παρέχοντας σ΄αυτούς κάθε δυνατή βοήθεια. Από την άλλη μεριά οι μετανάστες, είναι σημαντικό να μην αγνοούν την εθνική ταυτότητα του κράτους υποδοχής. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν πλήρως. Με άλλα λόγια, ο πρώτος κανόνας είναι να μετριάσουμε τη ρητορική και να επιστρέψουμε στα βασικά. Κοιτάζοντας τους ακριβείς αριθμούς και το γενικότερο κλίμα που επικρατεί στη Μεσόγειο, το πρόβλημα θα συνεχίσει να υπάρχει ανεξάρτητα από το τι αποφασίζουμε να κάνουμε. Ο δεύτερος κανόνας είναι να δημιουργηθεί ένα σταδιακό πρόγραμμα, χωρίς καμία πρόθεση να υποβαθμίζεται η δικαιοσύνη η ταυτότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα ή το κράτος δικαίου. Οι στόχοι πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με ένα συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνει τις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Δεδομένου ότι το θέμα της μετανάστευσης περιλαμβάνει τις έννοιες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων, της ταυτότητας, της εκπαίδευσης, της ανάπτυξης και του εθνικισμού, όλα αυτά πρέπει να συμπεριληφθούν στις προσπάθειες για εξεύρεση λύσης, και αυτό πρέπει να γίνει αθόρυβα, σταθερά και υπεύθυνα. Το ερώτημα που τίθεται είναι: "Τι μπορώ να κάνω - τι μπορεί να κάνει κανείς στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και των δραστηριοτήτων μας;"

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να είναι ειλικρινής και υπεύθυνη. Ένα κράτος πρέπει να αποφασίσει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει. Μετά το ζήτημα της ευθύνης, έρχεται το πρόβλημα της απορρόφησης. Μόλις ένας μετανάστης φτάσει στο έδαφός μας, τι πρέπει να γίνει μαζί του; Υπάρχουν τόσα πολλά στάδια της μετανάστευσης και για να αντιμετωπίσουμε το όλο πρόβλημα, πρέπει να τα εξετάσουμε όλα. Το προκαταρκτικό πρόβλημα είναι ο τρόπος καθορισμού των διαφόρων σταδίων που συνεπάγεται η μετανάστευση. Πρόκειται για μια εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία και είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσουμε μια ευέλικτη και πολύπλευρη προσέγγιση για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να περάσουν από αυτήν. Η μετανάστευση δεν είναι απλώς μια κίνηση ανθρώπων. Δεν είναι ότι μια μέρα είναι εδώ, και αύριο κάπου αλλού. Υπάρχουν πολλές στάσεις στην πορεία, η καθεμιά με τα δικά της προβλήματα που απαιτούν διαφορετικές, σωστές λύσεις. Άρα την ευθύνη την έχει το κράτος που δίνει το στίγμα και αφουγκράζεται την κοινωνία και δευτερευόντως οι πολίτες.